هنر گفت‌و‌گو

نیلوفر هرندی­زاده – مدیرعامل مرکز رنگین­ کمان­ سپید

درخت آسوریک کهن‌ترین متن ادبی کودکان ایران است که دیرینگی آن به حدود سه هزار سال می‌رسد. در این افسانه رجزخوانی (گفت‌وگویی) بین درخت خرما و بز درمی‌گیرد. زیاده‌خواهی‌های خرما و زیرکی‌های بز در هماوردی پرکشش، صحنه‌های دل‌نشینی پدید آورده است که ابیاتی از آن را می‌خوانیم:

درخـتـی رستـه اسـت /  ســـراســـر تـــر

آن  درخـت  بـلـنـد /  بـا  بـز،  نبـرد کـرد

کـه من از تـو برترم / بـه بسـیار گـونـه چیز

جـاروب از من کنند / که روبـند میهن و مـان

بــز پـاســـخ کــرد /  ســر، فـراز جـنبانـد

جــز از من کـه بُـزَم /  کـس نتـوانـد ستـود

چه شیـر از من کنند / انـدر پرستش یـزدان

مَشکم را کنند آبـدان / بـه دشـت و بیـابـان

چنان که می‌بینیم «گفت‌وگو»، آن‌قدر اهمیت دارد که حتی کهن‌ترین افسانه‌ها به زیبایی آن را نشان می‌دهد. «گفت‌وگو» یا «گفت‌وشنود» یا «گفت‌وشنودوگو» از اصلی‌ترین مهارت‌های زندگی اجتماعی است؛ مهارتی که همه ما انسان‌ها از زن و مرد و کوچک و بزرگ باید بدانیم و در این صورت است که می‌توانیم عشق و صلح و دوستی را به خانه، سرزمین و به روابط‌مان دعوت کنیم. اگر این مهارت را ندانیم، کینه و دشمنی در روابط پا می‌گیرد. «گفت‌وگو» هم مانند هر چیز دیگر راه و رسمی دارد. مهارتی است که باید آموخت و با رمز و راز آن آشنا شد. آیا هیچ می‌دانید که «گفت‌وگو» هم ظرف دارد؟

در آشپزخانه به ظروف مختلف می‌نگرم؛ در صورتی که در دیس برنج سوپ بریزیم، از کناره‌هایش بیرون می‌ریزد و اگر در کاسه برنج بریزیم، برداشتنش مشکل است و در ظروف پلاستیکی نمی‌توان غذای داغ ریخت. پس هر گفت‌وگویی ظرف مخصوص خود را دارد. اگر اشتباه انتخاب کنیم، مثل همان دیس می‌شود که در آن سوپ بریزیم؛ پر می‌شود، انباشته می‌گردد و دیگر نمی‌تواند فشار را تحمل کند، سرریز می‌شود و بیرون می‌ریزد یا گاهی ممکن است حتی ظرف خود را بشکند یا مانند ظروف پلاستیکی مواد شیمیایی و سمّی را وارد رابطه کند.

اگر ظرف گفت‌وگو ترک بردارد یا بشکند، باید آن را در دست بگیریم و این طرف و آن طرف دنبال «چینی‌بندزن» بگردیم که ترمیم این ظرف کار هر کسی نیست و مهارت می‌طلبد و راه طولانی می‌خواهد. همان‌گونه که از کودکی می‌آموزیم چگونه با ظروف چینی و شکننده رفتار کنیم که نشکند، باید خصوصیات و ویژگی‌های ظرف گفت وگو را که بسیار شکننده‌تر و ظریف‌تر است، بیاموزیم.

آگاه باشیم که این ظرف گنجایش چیزهایی مثل قضاوت‌های نابه‌جا، تصورات ناعادلانه، حتی انرژی منفی و … را ندارد. ما نمی‌دانیم انرژی، ایمنی و امکان درمورد این ظرف چیست، نمی‌دانیم میدان ادب و جدل چگونه است، ما بسیار چیزها درمورد گفت‌وگو نمی‌دانیم. پس تا دیر نشده، تلاش کنیم از آن‌ها آگاه شویم، مبادا که «ترک بردارد چینی نازک» گفت‌وگوی ما

اولین مرکز روزانه سالمندان اولین مهد سالمند